|
УЗГОДНЕНА
Інжынер-тэхнолаг
ДУ “Цэнтр па забяспячэнню дзейнасці
бюджэтных арганізацый
Уздзенскага раёна
___________ Н.В.Чарнавус
|
ЗАЦВЯРДЖАЮ
Дырэктар дзяржаўнай
установы адукацыі
“Хатлянская сярэдняя школа” Уздзенскага раёна
___________Н.В.Рамановіч
|
Комплексная сістэма мер,
накіраваная на прапаганду здаровага харчавання
і фарміраванне правільных харчовых паводзін вучняў
у дзяржаўнай установе адукацыі
“Хатлянская сярэдняя школа” Уздзенскага раёна
2023
Тлумачальная запіска
Мы часта чуем прыказку, у якой гаворыцца: “У здаровым целе – здаровы дух”. У школе значным напрамкам у вучэбна-выхаваўчым працэсе з'яўляецца выхаванне здаровага чалавека. Школьнік – гэта чалавек, які расце і арганізм якога ўвесь час развіваецца Для дзяцей школьнага ўзросту асновавызначальным фактарам здароўя з'яўляецца харчаванне. Пры складанні меню школьніка варта ў першую чаргу паклапаціцца аб дастатковым утрыманні ў ім бялковага кампанента - галоўнага будаўнічага матэрыялу для росту дзіцячага арганізма. Правільна арганізаванае рацыянальнае харчаванне ў дзіцячым узросце служыць істотным аздараўленчым фактарам. Расце колькасць вучняў з парушэннямі зроку, захворваннямі органаў стрававання, з псіханеўралагічнымі адхіленнямі. Прычыны таму не толькі навучальная нагрузка, няправільны рэжым дня, слабы медыцынскі кантроль, але і дрэннае харчаванне. У сувязі з гэтым арганізацыя харчавання ў час знаходжання вучняў у школе – адзін з важных фактараў прафілактыкі захворванняў і падтрымлівання здароўя дзяцей і падлеткаў. Асноўная праблема сучаснага чалавека – гэта няправільнае харчаванне, якое вядзе да парушэнняў абмену рэчываў. Для рэалізацыі комплексу мер па арганізацыі харчавання вучняў ва ўстанове адукацыі неабходна павышэнне якасці, збалансаванасці і даступнасці школьнага харчавання. Рацыянальнае харчаванне вучняў – гэта адна з умоў стварэння здароўезберагальнага асяроддзя ў школе. Недастатковае паступленне пажыўных рэчываў у дзіцячым узросце адмоўна адбіваецца на паказчыках фізічнага развіцця, захваральнасці, паспяховасці, садзейнічае праяве абменных парушэнняў і хранічнай паталогіі. Найважнейшай умовай для падтрымання здароўя, высокай працаздольнасці і цягавітасці чалавека з'яўляецца паўнавартаснае і правільнае харчаванне. Пытанні арганізацыі школьнага харчавання ў апошнія гады выклікаюць павышаную цікавасць. Аснову меркаваных падыходаў складае ўкараненне новых схем харчавання школьнікаў і выкарыстанне сучаснага высакаякаснага абсталявання, якое дае магчымасць забяспечыць харчаванне школьнікаў на ўзроўні патрабаванняў сённяшняга дня. Стан здароўя напрамую залежыць ад харчавання. Таму асаблівая ўвага надаецца пытанню арганізацыі правільнага школьнага харчавання, якое павінна быць збалансаваным, на працягу дня дзіця павінна атрымліваць неабходны для гэтага мінімум харчовых і мінеральных рэчываў. Калі ўлічыць, што большую частку часу дзеці праводзяць у школе, то і паўнацэнна харчавацца яны павінны ў школе.
Неабходнасць сур'ёзна займацца фарміраваннем культуры харчавання ў сістэме агульнай сярэдняй адукацыі абумоўлена шэрагам аб'ектыўных прычын:
падмурак здароўя чалавека закладваецца ў дзіцячым узросце, такім чынам, здаровыя інтарэсы і звычкі, каштоўнаснае стаўленне да здароўя мэтазгодна пачаць развіваць менавіта ў гэты перыяд;
у гэтым жа ўзросце закладваюцца і асновы здаровага ладу жыцця, як сістэма норм і правілаў, якія засвойваюцца дзіцем у спецыяльна праецыруемай дзейнасці;
школьны перыяд у развіцці найбольш эфектыўны ў фарміраванні ключавых ведаў аб асаблівасцях развіцця чалавечага арганізма, аб фактарах і спосабах захавання і развіцця здароўя.
З 1 верасня 2023 года дзяржаўная ўстанова адукацыі “Хатлянская сярэдняя школа” Уздзенскага раёна пяройдзе на новыя прынцыпы арганізацыі харчавання вучняў .
Галоўная задача пераходу на новыя прынцыпы арганізацыі харчавання – прадастаўленне якаснага, бяспечнага і збалансаванага харчавання з улікам смакавых пераваг саміх вучняў і іх бацькоў (законных прадстаўнікоў).
Для гэтага Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь распрацаваны раздзел на Інтэрнет-сайце Міністэрства “Інфармацыйны зборнік тэхналагічных карт страў і вырабаў” (https://edu.gov.by/pitanie/), у які ўключаны новыя фірмовыя апрабаваныя стравы, якія знайшлі станоўчы водгук у дзяцей пры правядзенні эксперымента. З 01.09.2023 стравы з гэтага зборніка будуць уключаны ў прыкладныя двухтыднёвыя рацыёны для навучальных устаноў агульнай сярэдняй адукацыі вобласці.
З 1 верасня 2023 года ўстанаўліваецца фіксаваная штомесячная плата бацькоў за харчаванне ў школах. Плата законных прадстаўнікоў за харчаванне вучняў, якія атрымліваюць агульную сярэднюю адукацыю, у дзень разлічваецца ў залежнасці ад узросту, колькасці прыёмаў ежы ва ўстановах адукацыі, у працэнтах ад найбольшай велічыні бюджэту пражытачнага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва.
Міністэрствам аховы здароўя Рэспублікі Беларусь вызначана, што найбольш аптымальнымі прыёмамі ежы для вучняў 1-4 класаў школ будзе гарачы (другі) сняданак, абед, падвячорак. Навучэнцы 5-11 класаў будуць пачынаць прыём ежы пазней – з абеду і далей атрымліваць падвячорак, вячэру.
Ва ўстановах адукацыі, размешчаных на тэрыторыі сельскіх населеных пунктаў, усе прыёмы ежы і час іх прыёму захоўваюцца.
Колькасць прыёмаў ежы залежыць ад часу знаходжання ва ўстанове адукацыі:
ад 3,5 да 6 гадзін – аднаразовае харчаванне;
ад 6 да 8 гадзін – двухразовае ;
ад 8 да 10,5 гадзін – трохразовае .
Каб ежа падабалася ўсім школьнікам, пастановай прадугледжана распрацоўка дзённага і на яго аснове прыкладнага двухтыднёвага меню з улікам смакавых пераваг па выніках анкетавання бацькоў і вучняў.
Нарматыўнае прававое забеспячэнне:
Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб адукацыі;
Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь 17 студзеня 2022 г. №29 Аб змяненні пастаноў Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь;
Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь 19 красавіка 2023 г. №265 Аб змяненні пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 27 красавіка 2013 г. №317;
Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь 14 кастрычніка 2019 г. № 694 Аб арганізацыі харчавання вучняў;
Метадычныя рэкамендацыі па арганізацыі харчавання вучняў ва ўстановах адукацыі ў 2023/2024 навучальным годзе;
Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь 15 снежня 2022 г. № 870 Пра эксперымент па арганізацыі харчавання вучняў;
Дзяржаўны школьны стандарт;
Метадычныя рэкамендацыі па распрацоўцы і рэалізацыі ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі Комплекснай сістэмы мер, накіраванай на прапаганду здаровага харчавання і фарміраванне правільных харчовых паводзін вучняў.
МЭТА: фарміраванне ў вучняў каштоўнасных адносін да асноў культуры харчавання.
ЗАДАЧЫ:
- прадаставіць якаснае, бяспечнае і збалансаванае харчавання з улікам смакавых пераваг саміх вучняў і іх бацькоў (законных прадстаўнікоў).
- павысіць узровень ведаў вучняў, педагогаў і бацькоў у пытаннях здаровага харчавання, папулярызаваць і павышаць прывабнасць здаровага школьнага харчавання;
- фарміраваць навыкі правільнага харчавання як састаўной часткі здаровага ладу жыцця;
- асвятляць пытанні арганізацыі правільнага харчавання перад педагагічнай і бацькоўскай грамадскасцю.
ПРАГНАЗУЕМЫ ВЫНІК:
паляпшэнне стану здароўя школьнікаў па паказчыках захворвання, якія залежаць ад якасці харчавання;
100% ахоп харчаваннем вучняў ;
забеспячэнне спрыяльных умоў для арганізацыі рэжыму дня для дзяцей;
скарачэнне колькасці адходаў у школьнай сталовай.
|
№ п /п
|
Раздзел / праводжаныя мерапрыемствы
|
Дата
|
Адказныя
|
|
1. Стварэнне ўмоў, неабходных для арганізацыі мерапрыемстваў, накіраваных на прапаганду здаровага харчавання і фарміраванне правільнага харчовага паводзін вучняў
|
|
1.1
|
Вывучэнне нарматыўных дакументаў па гігіенічных патрабаваннях да арганізацыі гарачага харчавання дзяцей і падлеткаў.
|
Жнівень, верасень
|
Рамановіч Н.В., дырэктар;
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР
|
|
1.2
|
Арганізацыя работы бракеражнай камісіі
|
Верасень
|
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР
|
|
1.3
|
Арганізацыя работы па забеспячэнні льготным і бясплатным гарачым харчаваннем вучняў
|
Увесь час
|
Рамановіч Н.В., дырэктар;
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР
|
|
1.4
|
Нарада пры дырэктары "Аб рэалізацыі сістэмы мер, накіраваных на прапаганду здаровага харчавання і фарміраванне правільных харчовых паводзін навучэнцаў"
|
Адзін раз у квартал
|
Рамановіч Н.В., дырэктар;
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР
|
|
1.5
|
Арганізацыя прапаганды здаровага харчавання праз метадычныя аб'яднанні настаўнікаў
|
На працягу года
|
Кіраўнікі ШВМА
|
|
1.6
|
Даследаванне ўзроўню ведаў вучняў аб здаровым харчаванні.
|
На працягу года
|
Класныя кіраўнікі
|
|
1.7
|
Распрацоўка дзённага і на яго аснове прыкладнага двухтыднёвага меню з улікам смакавых пераваг па выніках анкетавання бацькоў і вучняў.
|
На працягу года
|
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР,
класныя кіраўнікі,
шэф повар
|
|
1.8
|
Развіццё матэрыяльна-тэхнічнай базы школьнай сталовай і паляпшэнне яе санітарнага стану
|
На працягу года
|
Рамановіч Н.В., дырэктар;
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР;
Рудзянец А.М., загадчык гаспадаркі
|
|
1.9
|
Арганізацыя работы па эстэтычным афармленні абедзеннай залы і страў.
|
На працягу года
|
Рудзянец А.М., загадчык гаспадаркі, шэф-повар
|
|
2. Адукацыйны працэс
|
|
2.1
|
Тыдзень правільнага харчавання (арганізацыя гутарак, сустрэч, выставак, інфармацыйных стэндаў, падрыхтоўка памятак для бацькоў)
|
Верасень
|
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР,
класныя кіраўнікі,
шэф-повар
|
|
2.2
|
Правядзенне гутарак, класных гадзін на тэмы:
“Рэжым харчавання .' Правілы паводзін за сталом”;
“Здаровае харчаванне”;
“Здаровае харчаванне і распарадак дня сучаснага школьніка”;
“Харчаванне і здароўе”;
“Апрацоўка харчовых прадуктаў перад ужываннем. Правілы догляду посуду”;
“Харчовыя рызыкі, прадукты, небяспечныя для здароўя”;
“Хваробы, якія перадаюцца праз ежу. Правілы захоўвання прадуктаў і гатовых страў”.
|
На працягу года
|
Класныя кіраўнікі, настаўнікі прадметнікі
|
|
2.3
|
Фарміраванне навыкаў здаровага харчавання на ўроках па прадметах “Чалавек і свет”, “Асновы бяспекі жыццядзейнасці”, “Фізічная культура і здароўе”, “Працоўнае навучанне” ў пачатковай школе.
|
На працягу навучальнага года
|
Настаўнікі пачатковых класаў
|
|
2.4
|
Фарміраванне навыкаў здаровага харчавання на ўроках па прадметах “Біялогія”, “Дапрызыўная і медыцынская падрыхтоўка”, “Фізічная культура і здароўе”.
|
На працягу навучальнага года
|
Настаўнікі-прадметнікі
|
|
2.5
|
Арганізацыя факультатыўных заняткаў “Па прыступках правілаў здаровага харчавання” (I-IV класы)
|
На працягу года
|
Настаўнікі пачатковых класаў
|
|
2.6
|
Арганізацыя факультатыўных заняткаў “Размова аб культуры здаровага харчавання” (V-IX класы).
|
На працягу года
|
Настаўнікі-прадметнікі
|
|
2.7
|
Правядзенне конкурсаў (відэаролікаў аб здаровым харчаванні, аб падрыхтоўцы вучнямі карысных страў, фатаграфій, фотакалажаў “Здаровае харчаванне маёй сям'і”, плакатаў і інш.)
|
На працягу года
|
Педагог-арганізатар, класныя кіраўнікі
|
|
2.8
|
Правядзенне майстар-класаў “Беларуская кухня”
|
На працягу года
|
Педагог-арганізатар, класныя кіраўнікі, шэф-повар
|
|
3. Узаемадзеянне з бацькоўскай грамадскасцю
|
|
3.1
|
Бацькоўскі сход “Прынцыпы здаровага харчавання”
|
Верасень
|
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР,
класныя кіраўнікі, медыцынскі работнік
|
|
3.2
|
Анкетаванне бацькоў па высвятленні смакавых пераваг вучняў
|
На працягу года
|
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР
|
|
3.3
|
Майстар-класы “Здаровае харчаванне”
|
На працягу года
|
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР,
класныя кіраўнікі, шэф-повар
|
|
3.4
|
Класныя бацькоўскія сходы “Выхаванне харчовай культуры дзяцей”
|
На працягу года
|
Класныя кіраўнікі
|
|
3.5
|
Узаемадзеянне з бацькамі з дапамогай інтэрнэт-рэсурсаў , месэнджараў, у вочным фармаце пры правядзенні бацькоўскіх сходаў па пытаннях харчавання дзяцей.
|
На працягу года
|
Класныя кіраўнікі
|
|
IV. Інфармацыйнае суправаджэнне.
Кантрольна-аналітычная дзейнасць
|
|
4.1
|
Правядзенне маніторынгу задаволенасці вучняў школьным харчаваннем (анкетнае апытанне навучэнцаў і іх бацькоў па пытаннях якасці прадастаўляемага харчавання, смакавых пераваг вучняў і інш. з дапамогай інтэрнэт-рэсурсаў , месэнджараў, у вочным фармаце пры правядзенні бацькоўскіх сходаў
|
На працягу года
|
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР,
класныя кіраўнікі
|
|
4.2
|
Размяшчэнне на сайце ўстановы адукацыі інфармацыі па тэме фарміравання правільных харчовых паводзін вучняў, а таксама актуальную нарматыўную прававую і іншую дакументацыю, якая датычыцца пытанняў арганізацыі харчавання.
|
На працягу года
|
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР
|
|
4.3
|
Педагагічны савет “Аб рэалізацыі сістэмы мер, накіраваных на прапаганду здаровага харчавання і фарміраванне правільных харчовых паводзін вучняў”
|
Жнівень
|
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР
|
|
4.4
|
Нарада пры дырэктары “Аб рэалізацыі сістэмы мер, накіраваных на прапаганду здаровага харчавання і фарміраванне правільных харчовых паводзін вучняў"
|
Два разы ў год
|
Рамановіч Н.В., дырэктар;
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР
|
|
4.5
|
Афармленне стэндаў “Здаровае харчаванне”
|
Верасень
|
Бекер І.А., намеснік дырэктара па ВР
|
|
4.6
|
Выставы кніг у бібліятэцы “Формула здаровага харчавання”, “Кухні розных народаў”
|
На працягу года
|
Канановіч З.М., бібліятэкар
|
Адказны за харчаванне І.А.Бекер
